მოგონებები გარდასულ დღეთა(ექსკურსია კახეთში და ზედაზენზე)

როდესაც ასე ახლოა გრემი, მეც მინდა ვიყო უფრო მაღალი,  რომ დაინახონ ჩემში ან ჩემით  რაღაც ახალი, სულმთლად ახალი. და თუმცა გრემი არის დაღლილი,  არის ბებერი და დანგრეული,  მე მაინც მამღვრევს ეს სექტემბერი,  როგორც საყვარელ ქალის სხეული. მე მაინც კეთილ ფიქრებით მავსებს  სახეგაპობილ ტაძრის ალმური,  და ვიცი ახლა რად მიყვარს ასე  ვაზიც, ჩუქურთმა და სალამურიც. მე ყველაფერი მომწონს და მიყვარს,  და ყველაფერი მგონია ჩემი  როდესაც ასე ახლოა გრემი,  როდესაც ასე ახლოა გრემი

ნეკრესის მონასტერი

     

ნეკრესის მონასტერი ოდითგანვე კულტურულ-საგანმანათლებლო კერად ითვლებოდა. ნეკრესელი მღვდელმთავრები სამწერლო ასპარეზზეც იღვწოდნენ.

     ზედაზენი-უფლის საუფლო

ქართული ლიტერატურა მათემატიკის ჭრილში(სიგრძის საზომი ერთეულები ლიტერატურაში)

ძველი ქართული ზომა წონის ერთეულები

1 საჟენი - 2,134 მეტრი
1 არშინი - 0,7112 მეტრი
1 გოჯი - 4,445 სანტიმეტრი
1 ქცევა - 3600 კვადრატული მეტრი1 დღიური - 0,39-0,5 ჰექტარი
1 წყრთა - 51-52 სანტიმეტრი
1 ადლი - 2 წყრთა - 101,15 სანტიმეტრი
1 ოყა - 1,36 კილოგრამი
1 კოკა - 12 ლიტრი
1 კოდი - საშუალოდ 4 ფუთი დაახლოებით 40 კილოგრამი
1 ნაოთხალი - 1/4 კოდი, რაჭაში 8, 10 კილოგრამი
1 ბათმანი - ირანული 3 კილოგრამი, ოსმალური 7,3 კილოგრამი
1 თუნგი - 4, 5, 6 ან 8 ლიტრი
1 ხელადა - 2, 3 ან 4 ლიტრი
1 ნიტრა - 10 კილოგრამი
1 ჩაფი - 16 ლიტრი
საპალნე - აქლემის-224-294 კილოგრამი და ცხენის - 147 კილოგრამი,ვირის-65 კგ
1 პირი - დაჭრილი შეშის საზომი 1/4 საჟენი
ფუთი - 16 კილოგრამი.





 1.ხალხურმა შემოქმედებამ ასეთი ანდაზა შემოგვინახა: „ბატონი კაცის მუცელი ადლი და ნახევარია, საწყალი კაცის მუცელი არც იმის ნახევარია“.
 2.ადლი, სიგრძის საზომი ერთეულის მნიშვნელობით, გვხვდება თამარ მეფის ლექსშიც: „უბის ავაგე საყდარი, უწყლოსა წყალი ვადინე,
 ისპაანს დავსდევ ბეგარა, სტამბოლს ხარაჯა ავიღე,
 თეთრს ზღვაში რკინა ჩავაგდე, ხმელეთი ჩემსკენ მოვიგდე,
 ამდენი საქმის მოქმედმან ცხრა ადლი ტილო წავიღე!“
3.ადლს ხშირად იყენებდა ილია ჭავჭავაძე თავის მოთხრობებში. იგი ლუარსაბსა და დარეჯანზე წერდა: „ნუთუ ნახევარი საუკუნე იმისთვის იცხოვრეს, რომ ოთხი ფიჭვის ფიცარი ეშოვათ და სამ-სამი ადლი მიწაო.“ 
 4.უსამართლობით აღშფოთებულმა არსენა მარაბდელმა თავისებური ადლი მოუზომა ვაჭრებს:   „მათი ადლი რომ ანახა, არსენას არ დაუჯდესა,
                    შინდის ჯოხი გამოუჭრა, რომელიც რომ გრძელი თქვესა,
                    შვიდი მტკავლით გაუზომა, მისხალი არ დააკლდესა!“


 5. სიგრძის საზომი ერთეულებიდან ქართული სინამდვილე ხშირად იყენებდა მტკაველს: 
        „მტკაველი რაა, ერთი მტკაველი,
         მტკაველიც არსად დაუტოვია,
         დაუთოვია ირგვლივ მთა-ბარი,
         მთლად საქართველო დაუთოვია!“ (მ.ლებანიძე)
6. ან კიდევ: „ ასეა ჩემი სამშობლო, მიწის ყოველი მტკაველი,
                        დედის მკერდივით ტკბილია, ტკბილია ჩემი მთა-ველი!“ (ა.შენგელაია)
7. ზოგიერთ ლექსში ზომისა და წონის ერთეულები ერთდროულად გვხვდებოდა, ასე მაგალითად: „ სანატრელია! მენატრება სოფლის მთა-ველი,
                           შორიდან მესმის მშობლიური კუთხის ნანინა,
                           ქვეყნადგამჩენო, დაკარგული ყველა მტკაველი,
                           ნეტავი პეშვით სამშობლოში მიმატანინა!“   
 8. წონის ერთეულად პეშვთან ერთად ხელადაც იხმარებოდა, რომელიც 2-3 ლიტრს უდრიდა და გვხვდებოდა თუნგი, რომელშიც შეიძლება, 8ლიტრამდე სასმელი ჩატეულიყო.
 9. პოეზიაც არ დარჩა ვალში ამ თემას: „ ქალი ვარ, განა ქარი ვარ,
                                                                         თავქარიანი ველადა,
                                                                         ქალი ვარ, განა ღვინო ვარ,
                                                                         როგორ შეგივსო ხელადა?“

 10. „მტკვარს ეხვევა თოლიების გუნდი, და მოცარტის რექვიემი უკრავს,
         ღვინით სავსე მომიტანეთ თუნგი, ამ ცხოვრებას პოეზია ღუპავს.“
 11. ლადო ასათიანი სვან ქალებს ასე ახასიათებს:
              „ სვანის ასულებს მოუხურავთ წითელი ფარჩა,
                მათ სხვა ფერებზე უფრო უყვართ ფერი წითელი,
                ერთი ხელადა, მარტო ერთი ხელადა დარჩა,
                ჩქარა იყიდეთ ოჯალეში შარშანწინდელი!“ 


 12. გოჯი, სავარაუდოდ, ჩვენი წინაპრების ერთ-ერთი ყველაზე საყვარელი სიგრძის საზომი ერთეულია, ვინაიდან, ძირითადად, ქართულ მიწა-წყალს უკავშირდება ხოლმე.

 13. „მტერს უტევდა კავკასიის მაღალ მთებთან,
         განა მტარვალს მიწის გოჯი მისცა?
         უსათუოდ სამადლობელს ღაღადებდა
         საქართველოს მადლიანი მიწა.“  (ა.კალანდაძე) 
 14. შემდეგ ლექსში ერთად მოუყრია თავი გოჯსა და მტკაველს:
                   „ აკურთხე, ღმერთო, ცა აკურთხე ქვეყნის მფრაველი,
                     ყოველი გოჯი მამულისა, ყველა მტკაველი!“
 15. წყრთა- ასევე სიგრძის საზომი ერთეული გახლდათ ძველად. სულხან-საბა წერდა: „წყრთა არს მანძილი იდაყვითგან თითის წვერამდე.“ დაახლოებით, 51-52 სანტიმეტრი.
 16. „ბიბლიისა“ და „სახარების“ ქართულ თარგმანში ხშირად გამოიყენება წყრთა.  წყრთობითაა წარმოდგენილი ნოეს კიდობნის ზომები, სოლომონ ბრძენის მიერ აშენებული უფლის სახლი, თვით დავითისაგან დამარცხებული გოლიათი ასეა დახასიათებული: 6 წყრთა და 1 მტკაველი იყო მისი სიმაღლე. ე.ი. დაახლოებით, 4 მეტრი.
 17. ნოდარ დუმბაძე ხშირად ხმარობს ბათმანს, რომელიც 3 კილოს უდრის. ზურიკელას ბებიამ („მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“) მასწავლებელს მოსამზადებლად ერთი ბათმანი ლობიო, 4 წველა ყველი და ერთი ფუთი ღვინო მიართვა.
  ფუთი=16 კილოგრამს.
 18. დავით კლდიაშვილის მოთხრობის გმირები  იმდენად ღარიბები არიან, რომ მხოლოდ ნახევარი ქცევა ვენახი გააჩნიათ.
   1ქცევა უდრიდა 3600 მეტრკვადრატს.
 19. საპალნე ცოტა უცნაური წონის ერთეული გახლდათ, რადგან აქლემის საპალნე 224-294კგ-ს უდრიდა, ცხენის-147-ს, ხოლო ვირის-65კგ-ს. აქედან წარმოიშვა ანდაზა: „აქლემი ისე არ დავარდება, ვირის საპალნე ვერ აიკიდოსო.“
 20. არ შეიძლება, არ გავიხსენოთ ზღაპარი „ცეროდენა“, რომელშიც ცერისტოლმა ბიჭმა სასწაულები მოახდინა.
   ახლა თითოეული ბავშვი იმ ცეროდენას ჰგავს, წინ დიდი საქმეები და სასახელო ცხოვრება რომ ელოდება, თუ, რა თქმა უნდა, დაუჯერებს აღმზრდელებს და არ დაიზარებს სწავლასა და გარჯას.

ტესტი მე-9 კლასის შემაჯამებელი წერისათვის (II ვარიანტი)

         ტესტი ქართულ ენასა და ლიტერატურაში
                                            IX კლასი
                               
 ტესტი შედგება ღია და დახურული კითხვებისაგან.
                           
                                 მაქსიმალური ქულა--20
                             
                             ქულათა ხვედრითი წილი:

10ქულა---- 19-20 სწორი პასუხი
9ქულა ----- 17-18 სწორი პასუხი
8ქულა ----- 15-16 სწორი პასუხი
7ქულა ----- 13-14 სწორი პასუხი
6ქულა ----- 11-12 სწორი პასუხი
5ქულა ----- 8-9-10 სწორი პასუხი
4ქულა ----- 4-5-6-7 სწორი პასუხი



1.(0,5ქ) გაიხსენეთ, შაირის რომელი სახეობა გვხვდება „ვეფხისტყაოსანში“:
ა)მაღალი;  ბ) დაბალი; გ) საშუალო და მაღალი; დ) მაღალი და დაბალი.
2.(0,5ქ) ვის ეკუთვნის შემდეგი სიტყვები: „სჯობს სახელისა მოხვეჭა ყოველსა მოსახვეჭელსა!“                                                                                                                                                          ა) როსტევანს;
ბ) არისტოტელეს;
გ) პლატონს;
დ) ავთანდილს.
3.(0,5ქ) პარონიმები ნიშნავს:
ა) პაუზას ლექსში;
ბ) ჟღერადობით მსგავს და შინაარსით განსხვავებულ სიტყვებს;
გ) ჟღერადობით განსხვავებულ და შინაარსით ერთნაირ სიტყვებს;
დ) ურითმო ლექსს.
4.(0,5ქ) „თევზნი ამერთა წყალთაგან იმერთა წყალთა შთამესხნეს!“                                                                   რომელი ბრუნვაა „იმერთა“:
ა) მოქმედებითი;
ბ) ვითარებითი;
გ) სახელობითი;
დ) ნათესაობითი.
5.(1ქ) განმარტეთ შემდეგი ფრაზა:
„სჯობს სიცოცხლესა ნაზრახსა სიკვდილი სახელოვანი!“(„ვეფხისტყაოსანი“).
6.(1ქ) „მხოლოდ მაშინ ვარ ბედნიერ, როცა ვარ შეწუხებული“/ (ვაჟა-ფშაველა-„ჩემი ვედრება“)
რა არის ტაეპის მთავარი სათქმელი?
7.(1ქ) „წინ მომეგებნენ ღიმილით შენი მზე, შენი მთვარეო,გუნდი და გუნდი ვარსკვლავი მოკაშკაშ-მოელვარეო!“
განმარტეთ, როგორია წინადადება აგებულების მიხედვით?
8.(1ქ) ვის მიუძღვნა აკაკიმ ლექსი „განთიადი“ და რატომ?
9.(1ქ) თქვენი სიტყვებით განმარტეთ, რა არის სტილიზაცია.
10.(2ქ) ილია ჭავჭავაძე--„სარჩობელაზედ.“ 
გამოყავით პრობლემა, რომელიც პირველად და საკმაოდ მწვავედ დაისვა  ამ მოთხრობაში.
11.(2ქ) იმსჯელეთ სოფიოს პიროვნებაზე ნ. ბარათაშვილის “ბედი ქართლისას“ მიხედვით.
12.(2ქ) რას ეწოდება  თეთრი ლექსი?                                                                                         13.(2ქ)  რამ   დაღუპა  დიდი  იოსები?     (კონსტანტინე გამსახურდია - მოთხრობა  „დიდი იოსები.“) იმსჯელეთ.
14.(2ქ) მოსე ზამთარაძის ნაამბობის მიხედვით მოკლედ დაახასიათეთ არქიფო სეთური. (ჭაბუა ამერეჯიბი-„დათა თუთაშხია“)
15.(3ქ) გაიხსენეთ, რა იცით    მზეჭაბუკ  ორბელიანის შესახებ.










                                   სწორი პასუხები:
1-გ
2-გ
3-ა
4-დ
5- ისე უნდა ვიცხოვროთ და მოვიქცეთ, რომ სამყაროს უზენაესი წესრიგის მკვიდრი გავხდეთ.
6- ადამიანი თუ ხარ, სხვისი სიხარული და ტკივილი უნდა გაიზიარო, სხვაგვარად მოსიარულე მკვდარს დაემსგავსები.
7- შერწმული
8- ექვითიმე თაყაიშვილი
9- მინიატურა--მცირე მოცულობის პროზაული ნაწარმოებია, ახასიათებს კომპოზიციური სიმტკიცე. ყველა სიტყვა, დეტალი საგანგებოდაა შერჩეული და ზუსტად გამიზნული ავტორის მიერ.
10- უცხო ყმაწვილებს გადაეყარა, გაქურდეს, მოატყუეს, შემდეგ კაცის ჩამოხრჩობის თანამონაწილე გახდა.
11- სამშობლოს დატოვებასა და მარტოსულობაშია ანდრო კაიშაურის პიროვნული ტრაგედია.
12- ზუსტია რითმა, როდესაც სარითმო სიტყვებში ბგერები ზუსტად ემთხვევა ერთმანეთს. არაზუსტი-- ხმოვნები და თანხმოვნები განსხვავებულია.
13- აღწერილია საქართველოს გასაბჭოება 1921 წელს.
14- დათა--შეუპოვარი, უსამართლობასთან მებრძოლი, კაცთმოყვარე, უშიშარი, სამართლიანი.
15- მზეჭაბუკ ორბელიანი-- XVIII საუკუნის მეორე ნახევრის ცნობილი მწიგნობარი, სახელმწიფო მოღვაწე, ერეკლე მეორის მდივანი, გონებამახვილი და მჭევრმეტყველი ადამიანი.

ტესტი მე-9 კლასის შემაჯამებელი წერისათვის

             ტესტი ქართულ ენასა და ლიტერატურაში
                                            IX კლასი
                               
 ტესტი შედგება ღია და დახურული კითხვებისაგან.
                           
                                 მაქსიმალური ქულა--20
                             
                             ქულათა ხვედრითი წილი:

10ქულა---- 19-20 სწორი პასუხი
9ქულა ----- 17-18 სწორი პასუხი
8ქულა ----- 15-16 სწორი პასუხი
7ქულა ----- 13-14 სწორი პასუხი
6ქულა ----- 11-12 სწორი პასუხი
5ქულა ----- 8-9-10 სწორი პასუხი
4ქულა ----- 4-5-6-7 სწორი პასუხი




1.(0,5ქ) გაიხსენეთ, შაირის რამდენ სახეობას გამოყოფენ „ვეფხისტყაოსანში“:
ა) ერთს;  ბ) სამს;  გ) ორს;  დ) ოთხს;
2.(0,5ქ) ვის ეკუთვნის შემდეგი სიტყვები: „სიცრუე და ორპირობა ავნებს ხორცსა, მერმე-სულსა“:
ა) როსტევანს;
ბ) არისტოტელეს;
გ) პლატონს;
დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
3.(0,5ქ) ცეზურა ლათინური სიტყვაა და ნიშნავს:
ა) პაუზას ლექსში;
ბ) რიტმს;
გ) აკრძალვას;
დ) ურითმო ლექსს.
4.(0,5ქ) თოვლი იდო ჯავახეთის მთათა ზედა...
რომელი ბრუნვაა “მთათა:”
ა) მოქმედებითი;
ბ) ვითარებითი;
გ) სახელობითი;
დ) ნათესაობითი.
5.(1ქ) განმარტეთ შემდეგი ფრაზა:
„მით ვისწავლებით, მოგვეცეს შერთვა ზესთ მწყობრთა წყობისა!“ („ვეფხისტყაოსანი“)
6.(1ქ) „ნუ მავლევ ქვეყანაზედა გაციებულის ლეშითა!“ (ვაჟა-ფშაველა-„ჩემი ვედრება“)
რა არის ტაეპის მთავარი სათქმელი?
7.(1ქ) „საქართველოს დღეს გარდაუწყდება თავისი ბედი და უბედობა!“ (ნ.ბარათაშვილი-„ბედი ქართლისა“).
განმარტეთ, როგორია წინადადება აგებულების მიხედვით.
8.(1ქ) ვის უწოდებენ საქართველოს მეჭურჭლეთუხუცესს? გაიხსენეთ შესწავლილი მასალა
9.(1ქ) თქვენი სიტყვებით განმარტეთ, რა არის მინიატურა.
10.(2ქ) ილია ჭავჭავაძე--„სარჩობელაზედ.“ 
რა მოულოდნელი ამბავი შეემთხვა მოხუცს მეურმეს?
11.(2ქ) იმსჯელეთ, რაში მდგომარეობდა ანდრო კაიშაურის პიროვნული ტრაგედია. (მ.ჯავახიშვილი-„მიწის ყივილი“)
12.(2ქ) რას ეწოდება ზუსტი და არაზუსტი რითმა?
13.(2ქ) საქართველოს ისტორიის რომელი უმძიმესი პერიოდი გააცოცხლა კონსტანტინე გამსახურდიამ მოთხრობაში „დიდი იოსები.“ იმსჯელეთ.
14.(2ქ) მოსე ზამთარაძის ნაამბობის მიხედვით მოკლედ დაახასიათეთ დათა თუთაშხია. (ჭაბუა ამერეჯიბი-„დათა თუთაშხია“)
15.(3ქ) გაიხსენეთ, რა იცით მზეჭაბუკ ორბელიანის შესახებ.




                                   სწორი პასუხები:
1-გ
2-გ
3-ა
4-დ
5- ისე უნდა ვიცხოვროთ და მოვიქცეთ, რომ სამყაროს უზენაესი წესრიგის მკვიდრი გავხდეთ.
6- ადამიანი თუ ხარ, სხვისი სიხარული და ტკივილი უნდა გაიზიარო, სხვაგვარად მოსიარულე მკვდარს დაემსგავსები.
7- შერწმული
8- ექვითიმე თაყაიშვილი
9- მინიატურა--მცირე მოცულობის პროზაული ნაწარმოებია, ახასიათებს კომპოზიციური სიმტკიცე. ყველა სიტყვა, დეტალი საგანგებოდაა შერჩეული და ზუსტად გამიზნული ავტორის მიერ.
10- უცხო ყმაწვილებს გადაეყარა, გაქურდეს, მოატყუეს, შემდეგ კაცის ჩამოხრჩობის თანამონაწილე გახდა.
11- სამშობლოს დატოვებასა და მარტოსულობაშია ანდრო კაიშაურის პიროვნული ტრაგედია.
12- ზუსტია რითმა, როდესაც სარითმო სიტყვებში ბგერები ზუსტად ემთხვევა ერთმანეთს. არაზუსტი-- ხმოვნები და თანხმოვნები განსხვავებულია.
13- აღწერილია საქართველოს გასაბჭოება 1921 წელს.
14- დათა--შეუპოვარი, უსამართლობასთან მებრძოლი, კაცთმოყვარე, უშიშარი, სამართლიანი.
15- მზეჭაბუკ ორბელიანი-- XVIII საუკუნის მეორე ნახევრის ცნობილი მწიგნობარი, სახელმწიფო მოღვაწე, ერეკლე მეორის მდივანი, გონებამახვილი და მჭევრმეტყველი ადამიანი.

ქართულ-ევროპული პარალელები (პროექტის გეგმა),პროექტის პრეზენტაცია

   ლიტერატურული პარალელები
                                      საქართველო-ევროპა
     დედამიწა ჩვენი საერთო სახლია,ამიტომ რაც უფრო მეტად გავიცნობთ და დავუახლოვდებით ერთმანეთს,მით უფრო მეტად გაფართოვდება ჩვენი თვალსაწიერი.
  საქართველოს----ევროპის ერთ-ერთ განუყოფელ ნაწილს--ოდითგანვე მჭიდრო ურთიერთობა ჰქონდა ცივილიზებულ სამყაროსთან და ასე გრძელდება დღესაც.
   იმისათვის,რომ ჩვენმა ახალგაზრდობამ კარგად იცოდეს საქართველოსა და ევროპის საუკუნებრივი ურთიერთობის შესახებ, მიზანშეწონილად ჩავთვალეთ გვემუშავა შემდეგ საკითებზე:
1. გერმანულ-ქართული ურთიერთობები (არტურ ლაისტი და ქართული მწერლობა)
2. ინგლისურ-ქართული კავშირები ( მარჯორი და ოლივერ უორდროპები და ილიას საქართველო)
3. ფრანგული რომანტიზმი- ქართველი   რომანტიკოსების  შთაგონების   წყარო    (ნ.ბარათაშვილი, გრ. ორბელიანი, ალ.ჭავჭავაძე-- ნოვალისი, ტიკი, შატობრიანი)
4. პოლონური სიო- ადამ მიცკევიჩის „ფარისი“, ბარათაშვილი- მერანი.
5. ქართულ-ევროპული სიმბოლიზმი: გალაკტიონი, ტიციანი, პაოლო, არტურ რემბო, მალარმე, ბოდლერი, ვერლერი.
6.ქართული კულტურის უძველესი კერები საზღვარგარეთ: კვიპროსი, ბულგარეთი, რუმინეთი (ძმები ბაკურიანისძეები, ანთიმოზ ივერიელი)
7. XX საუკუნის ევროპელი ქართველოლოგები: მარი, ჰარნაკი, ფრინკი, დევიდ ლანგი და სხვა.
    დამოუკიდებელი აღმოჩენები---- ნუცუბიძე---ჰონიგმანის თეორია.
    ეს საკითხები ღრმაა და ფართო შესწავლას მოითხოვდა. X კლასელები გაეცვნენ მასალებს და პრეზენტაციის სახით წარმოადგინეს ნამუშევრები.
    ამ თემებზე მუშაობამ კიდევ უფრო მეტად დაახლოვა ქართველი ახალგაზრდობა ევროპულ კულტურასთან. მოძებნეს, რა გავქვს საერთო, რაში ვგავართ და რით განვსხვავდებით ერთმანეთისაგან.
    ჩვენი აზრით, ამ პროექტ- გაკვეთილმა ხელი შეუწყო  მოსწავლეების ევროპასთან ინტეგრაციას და დაეხმარა მათ იმის გათავისებაში, რომ უძველესი და უდიდესი წარსულის მქონე ქართველი ერი, თავისი ტრადიციებითა და მეობით ,სწორედაც რომ მონაპოვარი იქნება ევროპისათვის.
სასწავლო  პროექტი
     პროექტის თემა: ლიტერატურული პარალელები--საქართველო-ევროპა
  დედამიწა ჩვენი საერთო სახლია,ამიტომ რაც უფრო მეტად გავიცნობთ და დავუახლოვდებით ერთმანეთს,მით უფრო მეტად გაფართოვდება ჩვენი თვალსაწიერი.
  საქართველოს----ევროპის ერთ-ერთ განუყოფელ ნაწილს--ოდითგანვე მჭიდრო ურთიერთობა ჰქონდა ცივილიზებულ სამყაროსთან და ასე გრძელდება დღესაც.
  ევროპით დაინტერესება ჩვენთვის "არ ახალია,ძველია!"
ამას დაემატა რამდენიმე მოსწავლის მოგზაურობა ევროპაში.



   მათი შთაბეჭდილებები,მოსაზრებები და შეხედულებები საინტერესო აღმოჩნდა თანაკლასელებისათვის ,ამიტომ გადავწყვიტეთ,გაგვეკეთებინა პროექტი --ლიტერატურული პარალელები:საქართველო -ევროპა!



 შევიკრიბეთ,ვისაუბრეთ, შევაჯერეთ აზრები და გავანაწილეთ თემები,რომელთა დამუშავებაც თავად მოსწავლეებმა მოისურვეს!




იმისათვის,რომ ჩვენმა ახალგაზრდობამ კარგად იცოდეს საქართველოსა და ევროპის საუკუნებრივი ურთიერთობის შესახებ, მიზანშეწონილად ჩავთვალეთ ,გვემუშავა მთელ რიგ საკითებზე.
          შევარჩიეთ ევროპის ის ქვეყნები, რომლებზედაც ცოდნის მიღება მოსწავლეებს  განსაკუთრებით აინტერესებდათ. დავწერეთ სცენარი, მოვიძიეთ ვიდეოფილმები,  რომელთა წარმოდგენა გვინდოდა შემაჯამებელ სამუშაოზე,-პრეზენტაციის დღეს.  ბავშვებმა დაიწყეს საპრეზენტაციო სლაიდ-შოუების მომზადება. 





დავალებები ,ანუ საპრეზენტაციო თემები ამგვარად გადანაწილდა:
1. გერმანულ-ქართული ურთიერთობები (არტურ ლაისტი და ქართული მწერლობა)


2. ინგლისურ-ქართული კავშირები ( მარჯორი და ოლივერ უორდროპები და ილიას საქართველო)


3. ფრანგული რომანტიზმი- ქართველი   რომანტიკოსების  შთაგონების   წყარო    (ნ.ბარათაშვილი, გრ. ორბელიანი, ალ.ჭავჭავაძე-- ნოვალისი, ტიკი, შატობრიანი)





4. პოლონური სიო- ადამ მიცკევიჩის „ფარისი“, ბარათაშვილი- მერანი.


5. ქართულ-ევროპული სიმბოლიზმი: გალაკტიონი, ტიციანი, პაოლო, არტურ რემბო, მალარმე, ბოდლერი, ვერლერი.




6.ქართული კულტურის უძველესი კერები საზღვარგარეთ: კვიპროსი, ბულგარეთი, რუმინეთი (ძმები ბაკურიანისძეები, ანთიმოზ ივერიელი)

7. XX საუკუნის ევროპელი ქართველოლოგები: მარი, ჰარნაკი, ფრინკი, დევიდ ლანგი და სხვა.
    დამოუკიდებელი აღმოჩენები---- ნუცუბიძე---ჰონიგმანის თეორია.
 ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო  ამ პროექტში მშობელთა აქტიური ჩართულობაც,  მითუმეტეს, რომ მშობელთა გარკვეული ნაწილი დაჯილდოებულია სხვადასხვა სახელოვნებო უნარით.  მათ გააზრებული აქვთ, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია  სკოლისა და ოჯახის მჭიდრო ურთიერთკავშირი. ვინაიდან უკვე აქვთ ამ კუთხით დიდი გამოცდილება, პროექტმა უმალვე გამოიწვია მშობელთა  დაინტერესება. მათ დააზუსტეს, თუ რა სახის დახმარებას  შეძლებდნენ და გადაწყვიტეს მასში აქტიურად ჩაბმა.
    პროექტის აქტუალურობის განსაზღვრა:
         კლასში უკვე მრავალი პროექტი განხორციელდა სხვადასხვა უნარის განსავითარებლად.   გარდა ამისა,  ბავშვები ხშირად აღნიშნავენ, რომ აინტერესებთ ინფორმაციები ევროპის ქვეყნების შესახებ, მათ იციან, რომ ჩვენი ქვეყანა მიისწრაფვის ევროპისკენ და ევროპული გაერთიანებებისკენ.სასურველია, აღნიშნულ თემაზე  მოსწავლეებს ინფორმაციები მათთვის გასაგებ ენაზე მივაწოდოთ მარტივად, საინტერესოდ.
  ვფიქრობ, სახალისო და საინტერესო ღონისძიებაში ყველანი სიამოვნებით ჩაერთვებიან, ცოდნასაც მიიღებენ  და  გარკვეულ   უნარებსაც განავითარებენ.
  ბავშვები ხალისიანად გატარებენ შემაჯამებელი სამუშაოსთვის განკუთვნილ დღესაც, რაც, ჩვენი აზრით,  განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია.
      საკლასო პროექტის მიზანი:
·         მოსწავლეებმა მიიღონ გარკვეული ცოდნა ზოგადად ევროპის კონტინენტის, ევროკავშირისა და ევროპის რამდენიმე წამყვანი ქვეყნის შესახებ;
·          მოსწავლეები გაეცნონ უცხოელ ქართველოლოგებს;
·         მოსწავლეებ განუვითარდეთ კითხვის დასმის , მსჯელობის, დისკუსიის, ასევე   პრეზენტაციის გაკეთების უნარი;
·         მიიღონ ინფორმაციები ევროკავშირის შესახებ;
·         განავითარონ  შემოქმედებითი უნარები;
·         განამტკიცონ ურთიერთთანამშრომლობის, ჯგუფში მუშაობის ჩვევები;
ამოცანები პროექტ-გაკვეთილის განსახორციელებლად:
·         მოვიძიო და მოსწავლეებს მივაწოდო ინფორმაციები ევროპის მათ მიერ შერჩეული ქვეყნების გასაცნობად;
·         მოვიძიო შერჩეული ქვეყნების სიმღერები, ცეკვები, მათ ენებზე მარტივი ფრაზები;
·         შევქმნა და მოსწავლეებსაც შევაქმნევინო ელექტრონული სლაიდ-შოუები ევროპის ქვეყნებისა და ევროკავშირის შესახებ;
·         ჩევრთო პროექტში მოსწავლეთა მშობლები;
·         გაკვეთილის ჩატარება ევროპისა და ევროკავშირის თემაზე;
·         შესრულებული ნამუშევრების წარდგენა/პრეზენტაცია;
·         საკლასო პროექტის  შეფასება;

განხორციელების გზები:
როგორ?- წინასწარ მოვიმარაგებ  ყველა საჭირო რესურსს, ინფორმაციებს, შევარჩევ  სხვადასხვა ეფექტურ სტრატეგიას მათ გადასაცემად. ინფორმაციულ  ტექსტებს წავიკითხავთ  სკოლაში,ვნახავთ ვიდეოფილმებს, მოსწავლეებს    მივცემ მათ  ზუსტ  ინსტრუქციებს, რის შესრულებასაც  საგანგებო მონიტორინგს გავუწევ და   შევაჯამებ.
ვინ?- პროექტის მონაწილეები ვიქნებით: მოსწავლეები, მე, მასწავლებლები  და პროექტში ჩართვის მსურველი მშობლები.
როდის?- პროექტი განხორციელდება სასწავლო წელს 1 ნოემბრიდან  2  დეკემბრის  ჩათვლით. პროექტის კულმინაცია იქნება მისი წარდგენა/პრეზენტაცია 2 დეკემბერს.
მოსალოდნელი შედეგები:
   ამ თემებზე მუშაობამ კიდევ უფრო მეტად დაახლოვა ქართველი ახალგაზრდობა ევროპულ კულტურასთან. მოძებნეს, რა გავქვს საერთო, რაში ვგავართ და რით განვსხვავდებით ერთმანეთისაგან.
    ჩვენი აზრით, ამ პროექტ- გაკვეთილმა ხელი შეუწყო  მოსწავლეების ევროპასთან ინტეგრაციას და დაეხმარა მათ იმის გათავისებაში, რომ უძველესი და უდიდესი წარსულის მქონე ქართველი ერი, თავისი ტრადიციებითა და მეობით ,სწორედაც რომ მონაპოვარი იქნება ევროპისათვის.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ქართ. IV. 1. მოსწავლეს შეუძლია ადეკვატურად აღიქვას სხვადასხვა სახის ტექსტი და გადმოსცეს მათი შინაარსი.
·         გადმოსცემს არამხატვრული ტექსტის შინაარსს.
·         მეტყველებს გარკვევით და მკაფიოდ.
ქართ. IV. 5. მოსწავლეს შეუძლია მისთვის ნაცნობი თემების შემცველი სხვადასხვა სახის  არამხატვრული ტექსტების (რეკლამის, საყმაწვილო ჟურნალის განცხადების, საყმაწვილო ენციკლოპედიის სტატიისა და სხვ.)  წაკითხვა და გაგება.
·         აჯგუფებს ინფორმაციას კონკრეტული ნიშნით (მსგავსება-განსხვავების, მზარდი-კლებადი ხარისხისა და ა.შ. მიხედვით).
ქართ. IV. 11. მოსწავლეს შეუძლია სხვადასხვა სახის მცირე ზომის ტექსტის შეთხზვა.
·         შესაფერისი ლექსიკის გამოყენებით ადგენს მარტივ დარგობრივ ტექსტებს (კლიმატური პირობების აღწერას, გეოგრაფიული გარემოს აღწერას, მათემატიკურ ამოცანას);
ბუნ.IV.6.მოსწავლეს შეუძლია ზოგიერთი გეოგრაფიული ობიექტის აღწერა.
·         აღწერს გეოგრაფიულ  ობიექტებს, 
ს.გ.IV. 5.   მოსწავლეს შეუძლია  დაგეგმოს და შეასრულოს სხვადასხვა სამუშაო.
·         გეგმავს შესასრულებელი სამუშაოს თანმიმდევრობას; იცავს დროის ლიმიტს ყველა ტიპის აქტივობის შესრულებისას;
ს.გ.IV.10.   მოსწავლე მონაწილეობს სხვადასხვა სახის ღონისძიებაში.
·         მონაწილეობს თეატრალურ წარმოდგენებში,  საკლასო და სასკოლო  ზეიმებში და გამოფენებში;
მუს.IV.6. მოსწავლეს შეუძლია  ჯგუფში მუშაობა.
·         მონაწილეობს გუნდურ სამუშაოში.
მუს. IV.8.  მოსწავლეს შეუძლია  მონაწილეობის მიღება სხვადასხვა სახის ღონისძიებაში.
·         მონაწილეობს კლასის ღონისძიებებში;
      მოსწავლეები წაიკითხავენ  შერჩეულ ლიტერატურას,- ადაპტირებულ საინფორმაციო  ტექსტებს. შექმნიან ნახატებს,  ხელნაწერ წიგნებს, ელექტრონულ სლაიდ-შოუებს;  სკოლაში გამოიფინება მათ მიერ შექმნილი ხელნაწერი და ილუსტრირებული წიგნები, ნახატები, აპლიკაციები...
     აღნიშნულ თემაზე ასევე იმუშავებენ მშობლები. ისინი დახატავენ, შექმნიან ხელნაკეთობების ნიმუშებს, წაუკითხავენ ბავშვებს ტექსტებს, დაეხმარებიან მათ ინფორმაციების მოძიებაში, სასცენო ნომრების მომზადებაში...
     პროექტის ფარგლებში ჩატარებული ყველა  საქმიანობა ჩატარდება მშობელთა აქტიური თანამონაწილეობით.
პროექტგაკვეთილის განხორციელებისთვის საჭირო რესურსი:
საგანგებოდ მომზადებული  საინფორმაციო  ტექსტები, თაბახის ქაღალდები, ფერადი ქაღალდები, სახატავი ქაღალდები, ფლიპჩარტები,  ფანქრები, საღებავები, მარკერები, ბუკები, პროექტორი, ვიდეოფილმები, სლაიდ-შოუები. საგანგებო ფინანსებს არ ვსაჭიროებ, ყველა ეს რესურსი სკოლაშივე მოიპოვება;
წინასწარ შესასრულებელი სამუშაო;
·         ევროპის რამდენიმე ქვეყნის შერჩევა გასაცნობად;
·         სლაიდ-შოუებისთვის ინტერნეტში საჭირო ელექტრონული  მასალის შეგროვება;
·         საინფორმაციო ტექსტების ადაპტირება;
·         მოსწავლეთა წინასწარი მოტივირების მიზნით, ვიდეოფილმების ნახვა;


პროექტის ხელმძღვანელის ანგარიში
(დაიწერა შემაჯამებელი სამუშაოს შემდეგ)
   ვფიქრობ, ამ პროექტის ყველა მიზანი  სრულად  განხორციელდა,  მახარებს  მოსწავლეებისა და მშობლების  დამოკიდებულებაც აღნიშნული პროექტის მიმართ.
 მოსწავლეებმა პროექტის ფარგლებში ბევრი საინტერესო სამუშაო შეასრულეს: ისინი გაეცნენ ჩემ მიერ მოძიებულ  საინფორმაციო ტექსტებს ევროპის ექვს ქვეყანაზე, თვითონაც  მოიძიეს და წაიკითხეს ინფორმაციები ინტერნეტში,აპლიკაციები, პოსტერები, საინფორმაციო აბრები, ელექტრონული პრეზენტაციებიგაიაზრეს, რომ ევროპულ თანამეგობრობაში გაწევრიანება ჩვენი ქვეყნისათვის სარგებლიანი იქნება, დაინტერესდნენ ევროპის შემდგომი შესწავლით.
კერძოდ, პროექტის მიზნიდან გამომდინარე:
·         მოსწავლეებმა მიიღეს  გარკვეული ცოდნა ზოგადად ევროპის კონტინენტის, ევროკავშირისა და ევროპის რამდენიმე წამყვანი ქვეყნის შესახებ;
·          ·          განავითარეს   კითხვის დასმის , მსჯელობის, დისკუსიის, ასევე   პრეზენტაციის გაკეთების უნარი;
·         მიიღეს ინფორმაციები ევროკავშირის შესახებ;
·         დაინტერესდნენ, რომ მიღებული ცოდნე აღნიშნულ თემაზე უფრო განავითარონ;
·         ვფიქრობ, ამ პროექტით მოსწავლეებმა მნიშვნელოვნად განავითარეს საინფორმაციო ტექსტებზე მუშაობის, კითხვის და  წერის უნარებიც.  ასევე გარკვეულწილად განვითარდა მათი შემოქმედებითი და სახელოვნებო უნარებიც, კარგად განავითარეს ინტერნეტში მუშაობის უნარიც.
·         მშობლებმაც ბევრი იმუშავეს ამ პროექტის წარმატებისთვის.  ისინი სიამოვნებით ეხმარებოდნენ თავიანთ შვილებს ინფორმაციების მოძიებაში, ელექტრონული პრეზენტაციების შექმნაში, რამდენიმე მათგანი გამოირჩეოდა განსაკუთრებული აქტიურობით. 
აღნიშნული პროექტი დიდი სტიმული იყო მშობლებისთვისაც. მათ უფრო კარგად გაიაზრეს სასკოლო ცხოვრებაში მშობელთა ჩართულობის მნიშვნელობა. იმედია, რომ მათი სკოლასთან კავშირი უფრო მჭიდრო, ნაყოფიერი და საინტერესო იქნება, რომ ამგვარ პროექტებში მომავალში მშობელთა მეტი რაოდენობა ჩაერთვება.
    შეფასება
(ჩატარებული სამუშაოს  შესაფასებლად წინასწარ შევიმუშავე  კრიტერიუმები, მოვამზადე  შეფასების რუბრიკები, რომლებიც პროექტს დაერთვის  დანართის სახით):
სასწავლო პროექტის  შეფასების რუბრიკა


შეფასება:
კარგი                              საშუალო                              სუსტი
წარმოდგენილი საკითხის აქტუალურობა
+
რამდენად კონკრეტული, მიღწევადი, ნათელი და გაზომვადია პროექტგაკვეთილის მიზანი და ამოცანები
+
რამდენად რეალურია შედეგის მიღწევა და რამდენად შეესაბამება მიზანს
+
რამდენად ზუსტად არის განსაზღვრული საჭირო რესურსი
+
თანმიმდევრობა- რამდენად ლოგიკურადაა აგებული
+


მოსწავლეებზე დაკვირვების ცხრილი

რას დავაკვირდი
შეფასება
კარგი                              საშუალო                              სუსტი

მოსწავლეთა ჩართულობის ხარისხი
+
აღნიშნული საკითხის ცოდნა
+
წარმოდგენილი ნამუშევრების ხარისხი
+
შესრულებული სამუშაოს პრეზენტაციის უნარი
+

  როგორ შევადგინოთ გაკვეთილის გეგმა    
                                       




                                                                                                                                                                         სანამ დავიწყებთ გაკვეთილის გეგმაზე მუშაობას, სამი კითხვა დავუსვათ საკუთარ თავს:
რას  უნდა მიაღწიოს ჩვენმა მოსწავლეებმა? (შედეგი)
როგორ უნდა მივაღწიოთ სასურველ შედეგს?
როგორ გავიგოთ მიღწეულია თუ არა სასურველი შედეგი?
      ამის შემდეგ დავიწყოთ გეგმის შედგენა. დაგეგმვის პროცესში, ყველა ეტაპზე, უნდა გამოვიყენოთ შემოთავაზეული შეკითხვები, რაც დაგვეხმარება თვალნათლივ წარმოვიდგინოთ  მთელი გაკვეთილის მსვლელობა.
                             მიზანი
გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს - რას უნდა მიაღწიონ თქვენმა მოსწავლეებმა
გაკვეთილის განმავლობაში  რა არის გაკვეთილის პერსპექტიული მიზნები?
რა მიზნები გაქვთ კონკრეტულ გაკვეთილზე?
რას ველით მოსწავლეებისაგან? რა ცოდნასა და უნარ-ჩვევებს შეიძენენ გაკვეთილის ბოლოს?
             ამოცანები
ამ ეტაპზე მასწავლებელმა უნდა ჩამოაყალიბოს, რას გააკეთებენ მისი მოსწავლეები
 გაკვეთილის მსვლელობისას.
 რა უნდა გააკეთონ მოსწავლეებმა გაკვეთილის განმავლობაში?
რომელ ეტაპზე უნდა დამთავრდეს გარკვეული სამუშაო?
რა კრიტერიუმები გამოიყენება მოსწავლეთა მიღწევების შესაფასებლად?
როგორ მოხდება მიღებული ცოდნისა და შეძენილი უნარ-ჩვევების დემონსტრირება?

          აუცილებელი პირობები:
 ამ ეტაპზე განისაზღვროს, მზად არიან თუ არა მოსწავლეები მომავალი აქტივობის ჩასატარებლად.
რა ცოდნა უნდა ჰქონდეთ მოსწავლეებს ამ გაკვეთილამდე.
რომელი საკითხები უნდა დაამუშაონ წინასწარ, რომ დასახულ მიზნებს მიაღწიონ?
         მასალა:
ამ ეტაპზე ორი ფუნქცია აკისრია: მასწავლებლის მიერ უნდა განისაზღვროს მოსამზადებელი დრო და ის რესურსები, რაც მას სჭირდება გეგმის წარმატებით განსახორციელებლად - (წიგნები, ციტატები, სამუშაო სქემები და სხვა თვალსაჩინოება).
რა მასალაა საჭირო?
რა ლიტერატურაა საჭირო? (სრული ბიბლიოგრაფია)
როგორ უნდა მომზადდეს და დაიგეგმოს სამეცნიერო და პრაქტიკული სამუშაოები?
 გაკვეთილის აღწერა:
სასურველია, მასწავლებელმა იმგვარად აღწეროს გაკვეთილის მსვლელობა, რომ იგი, სურვილის შემთხვევაში, მისმა კოლეგებმაც გამოიყენონ.
რა არის მნიშვნელოვანი ამ გაკვეთილში?
რით შევძლებთ მოსწავლეთა დაინტერესებას?
სწავლების რომელი დონეა გათვალისწინებული გაკვეთილზე ბლუმის ტაქსონომიის მიხედვით: ცოდნა, გაგება, გამოყენება, ანალიზი, სინთეზი, თუ შეფასება.
 გაკვეთილის პროცედურა (მსვლელობა):
გეგმის ეს ნაწილი წარმოადგენს გაკვეთილის დეტალურ აღწერას. როგორ უნდა განვახორციელოთ გაკვეთილის მიზნები. როგორ უნდა იმუშაონ მოსწავლეებმა გაკვეთილზე. ეს პროცესი სამი ნაწილისაგან შედგება: შესავალი, მთავარი აქტივობა, (ძირითადი ნაწილი) და დასკვნითი ნაწილი.
შესავალი:
როგორ გავაცნოთ მოსწავლეებს გაკვეთილის იდეებას და მიზნებს?
როგორ მოვახერხოთ მოსწავლეთა პროვოცირება?
როგორ შევძლოთ მოსწავლეთა ყურადღების მობილიზება და მოტივაცია?
როგორ დავუკავშიროთ გაკვეთილის მიზნები მოსწავლეთა ინტერესებს?
რა ელის მოსწავლეებს?
ძირითადი ნაწილი:
რა არის გაკვეთილის მთავარი თემა?
რას აკეთებს მასწავლებელი იმისათვის, რომ უფრო მარტივი და საინტერესო გახადოს გაკვეთილი? რა ხერხებს იყენებს?
საილუსტრაციო მაგალითების ჩამოთვლა.
როგორ უნდა წარიმართოს პრეზენტაცია, რათა მოსწავლეებმა თვალნათლივ დაინახონ მიღებული ცოდნის საჭიროება?
    ბლუმის ტაქსონომია
ბლუმის ტაქსონომია არის პედაგოგიური მიზნებისათვის შექმნილი კოგნიტური (შემეცნებითი) იერარქიული სისტემა. მისი ავტორია ამერიკელი პედაგოგი და ფსიქოლოგი ბენჟამენ ბლუმი. ტაქსონომია ხელს უწყობს აზროვნების განვითარებას. იგი ბერძნული სიტყვაა (Taxis და nomos), რაც ნიშნავს დიფერენცირებას რიგისა და კანონის მიხედვით. ტაქსონომია ბიოლოგიურ ტერმინთა ნუსხიდანაა ნასესხები და აღნიშნავს იმგვარ კლასიფიკაციას, რომელიც ობიექტს ახასიათებს მარტივი კატეგორიიდან რთულისკენ. ამრიგად, ბლუმის ტაქსონომია აზროვნების განვითარებული         ექვსსაფეხურიანი მოდელია:
1. ინფორმაციის ცოდნა, ფაქტების გახსენება - ამ ეტაპზე (საწყისი საფეხური) მოსწავლემ გონებაში უნდა აღადგინოს ინფორმაცია, რომელიც რაიმე ნიშნით უკავშირდება საგაკვეთილო თმას... (შესასწავლი მასალის გახსენება).
2. გაგება - მოსწავლე კომუნიკაციის გზით შეიმეცნებს ახალ მასალას და იძენს ცოდნას (მასალის არსში წვდომის უნარი).
3. გამოყენება - მოსწავლე იყენებს მიღებულ ცოდნას. (ნასწავლი მასალის ახალ და კონკრეტულ სიტუაციაში გამოყენების უნარი).
4. ანალიზი - მოსწავლე ნაწილებად შლის მიღებულ ცოდნას (მთლიანი მასალის დანაწილება კონსტიტუენტებად ისე, რომ მთლიანი ორგანიზებული სტრუქტურა იყოს გასაგები).
 5. სინთეზი - მოსწავლე ამთლიანებს ელემენტებსა და ნაწილებს. (ნაწილების დაკავშირების და ერთ მთლიანობად ჩამოყალიბების უნარი).
6. შეფასება - მოსწავლე აფასებს მასალას, მეთოდებს, რომლებიც გამოყენებულ იქნა დასახული მიზნის მისაღწევად (იმსჯელეთ, რამდენად ღირებულია მასალა დასახული მიზნის მისაღწევად).
სასურველია, მასწავლებელმა სამუშაო პრინციპად აქციოს აზროვნების სხვადასხვა დონის განმავითარებული შეკითხვების თანმიმდევრული გამოყენება.
 წესი №1
გაითვალისწინე, რას სწავლობს და ამუშავებს მოსწავლე (წერს ფორმულას, კონცეფციას /ფაქტს/ იდეას, ახალ უნარ-ჩვევებს, დამოკიდებულებას საკითხისადმი, თუ ღირებულებას).
გაკვეთილისთვის ამოვირჩიოთ ჩამონათვლიდან რამოდენიმე ტექნიკა:
დემონსტრირება - დაწვრილებით და თანმიმდევრულად აღწერა მოქმედების
ყველა დეტალისა;
ახსნა - ასახსნელი ინფორმაციის განსაზღვრა;
დისკუსია - დისკუსიის წასამართი ძირითადი კითხვების ჩამოწერა;
 შემოგთავაზებთ ზმნებს, რომლებიც გაგიადვილებთ კითხვის დასმას აზროვნების
სხვადასხვა საფეხურზე: ინფორმაციული ცოდნის აღსადგენად საჭირო კითხვებიდან (უიოლსი) - შეფასების ჩასატარებლად საჭირო კითხვებამდე (ურთულესი).


დასკვნითი ნაწილი:
რას გამოიყენებთ აზრების შეჯამებისათვის გაკვეთილის ბოლოს?
როგორ განახორციელებთ უკუკავშირს მოსწავლეებთან (ხარვეზების შესავსებად
 და ცოდნის გასამტკიცებლად)?
შემდგომი გაკვეთილები / აქტივობები:
რა აქტივობები გამოიყენება ახსნილი მასალის ასათვისებლად?
რომელი გაკვეთილები მოყვება ამ გაკვეთილს?
შეფასება:
 ამ ნაწილში აისახება მიღწეული შედეგები. სასუველია, თავი მოვუყაროთ მოსწავლის მიერ ამ თემაზე შესრულებულ ნამუშევრებს (საშინაო დავალებების, თხზულებების, პალაკატების, ნახატების და სხვა). ყოველთვის შესაძლებელია მოსწავლეთა ცოდნის შეფასება სხვადასხვა გზით:
 (რუბრიკები, ტესტი, საქაღალდე, ზეპირი გამოკითხვა და სხვა).
როგორ შეაფასებთ დასახულ მიზნებს?
იციან თუ არა მოსწავლეებმა, როგორ, რა კრიტერიუმებით შეაფასებს მათ მასწავლებელი?
წესი № 2
მოსწავლეებს გააცანით, რას შეაფასებთ და როგორ. შეფასების დროს მიზანშეწონილი არ არის მიაწოდოთ ახალი მასალა, თეორიული ცოდნა პრაქტიკულად განამტკიცოთ.
სრულყოფილი შეფასებისათვის მასწავლებელს მრავალი ხერხი უნდა ჰქონდეს თავის არსენალში.
მაგ., გაზეთის შექმნა, ესეს დაწერა, გამოფენის მომზადება, საქაღალდის შექმნა განსაზღვრულ
თემასთან დაკავშირებით. შეფასებას მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს სამკუთხედში.

შეფასება პედაგოგს ეხმარება, დაადგინოს მიღწევათა დონეები და შეიმუშაოს სწავლების გზები, ასევე ეხმარება მასწავლებელსა და მოსწავლეს, უკეთ გაიგონ ერთმანეთი.

        მასალა გადმოტანილია  საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკიდან 

სადამრიგებლო პროგრამა

                                         სადამრიგებლო პროგრამა

     დამრიგებელი სასკოლო ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი ფიგურაა. ჩემი მოვალეობაა საგნობრივ პედაგოგებთან ერთად მოსწავლის აკადემიური მოსწრებისა და დასწრების აღრიცხვა, მშობლებისთვის შვილის ყოფაქცევისა და აკადემიური მოსწრების გაცნობა, პრობლემების წამოჭრის შემთხვევაში, მოსწავლეს, მშობლებსა და მასწავლებლებს შორის შუამავლობა, მოსწავლის დახმარება აკადემიური თუ სხვა პრობლემების გადაჭრაში, საკლასო ზეიმებისა და ექსკურსიების ორგანიზებაში მონაწილეობა და სადამრიგებლო კლასთან საათის ჩატარება.
დამრიგებლის მოვალეობიდან გამომდინარე,მე ყველაზე ხშირი და ახლო ურთიერთობა მაქვს მოსწავლეებთან, ამიტომაც ყველანაირად შევეცდები ვიყო მოსწავლეთა მრჩეველი და აღმზრდელი.
  შევიმუშავებ სადამრიგებლო საათის გეგმას, რომელიც ეყრდნობა შემდეგ პრინციპებს:
 აღზრდის მთლიანობა - პიროვნების განვითარება ფიზიკური, ფსიქიკური, სოციალური და სულიერი კუთხით არის აუცილებელი. სააღმზრდელო მუშაობის მთავარი მიზანი ფიზიკურად და ფსიქიკურად ჯანსაღი მოქალაქის აღზრდაა;
 შემოქმედი, აქტიური პიროვნების აღზრდა - ყველა ბავშვი უნიკალურია. მოსწავლეები ერთმანეთისგან ნიჭითა და შესაძლებლობებით განსხვავდებიან. ამდენად, დამრიგებლის ფუნქცია მათში ნიჭისა და ძლიერი მხარეების აღმოჩენა, მოსწავლის შინაგანი ძალების აქტივაცია, ნიჭისა და შესაძლებლობების გამოვლენისათვის პირობების შექმნაა;
მოსწავლეთა ჩართულობა და მონაწილეობა - მოსწავლეებში პასუხისმგებლობისა და ვალდებულების გრძნობის განვითარება აუცილებელია. საკლასო ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი აქტივობების (ზეიმები, ლაშქრობები, ექსკურსიები) დაგეგმვისას დამრიგებელმა მოსწავლეთა ჩართულობა უნდა უზრუნველყოს. მაქსიმალურად უნდა მოხდეს მათი ინტერესების გათვალისწინება. ამგვარი ჩართულობა მოსწავლეებს დამოუკიდებელ ცხოვრებაში წამოჭრილი სირთულეების მოგვარების უნარ-ჩვევებს გამოუმუშავებს და ხელს შეუწყობს თავისუფალი პიროვნების ფორმირებას;
 თანამშრომლობის პრინციპი - დამრიგებლის ურთიერთობა მოსწავლეებთან უნდა ემყარებოდეს თანამშრომლობას, ურთიერთპატივისცემასა და ურთიერთნდობას. დამრიგებლის მუშაობა მიმართული უნდა იყოს მოსწავლეთა სასკოლო ცხოვრებასთან დაკავშირებული მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებისა და მათთვის სათანადო პირობების შექმნისკენ;
 ბავშვის უფლებებისა და მოვალეობების დაცვის პრინციპი - დამრიგებელმა მოსწავლეებს ხელი უნდა შეეუწყოს საკუთარი და სხვისი უფლებებისა და მოვალეობების გაცნობიერებასა და დაცვაში.
                     სადამრიგებლო საათის პროგრამის მიმართულებებია:
          1. პიროვნული და მორალური განვითარება - მე - პიროვნება, სოციუმი ჩემს გარშემო, ურთიერთობა თანატოლებთან და უფროსებთან, ტოლერანტობა, ადამიანთა უფლებები, ზოგადსაკაცობრიო ღირებულებები, ეტიკეტი;
         2. გარემოს დაცვის კულტურა და ცხოვრების ჯანსაღი წესი - პირადი ჰიგიენა, ავადმყოფობის გავრცელების წყაროები, სასარგებლო საკვები, დროის ორგანიზება, დღის რეჟიმი, სპორტის მნიშვნელობა, მავნე ჩვევების საფრთხე, გარემოს და ბუნების მოფრთხილება;
             3. უსაფრთხოება და მოქალაქეობრივ - პატრიოტული ცნობიერება - ჩემი ეზო, ჩემი სკოლა, ჩემი ქალაქი/სოფელი, სამშობლო, ისტორია, გამოჩენილი პიროვნებები, მნიშვნელოვანი მოვლენები, ტრადიციები, წესები და კანონები;
           4. თვალსაწიერის გაფართოება - ხელოვნების, ტექნოლოგიური და სამეცნიერო მიღწევები.
 მოსწავლეთა ინტერესების გათვალისწინებით დავგეგმავ შეხვედრის თემებს.

                № ჩასატარებელი ღონისძიებები
(საკითხთა ჩამონათვალი) :
1 კლასის  ყველა მოსწავლის სახელმძღვანელოებით უზრუნველყოფა სწავლის დაწყებამდე ერთი კვირის განმავლობაში  
2 თვითმმართველობის არჩევა
3 მოვალეობების გადანაწილება მოსწავლეთა შორის
4 მშობელთა კრებების ორგანიზება
I მშობელთა კრება
II მშობელთა კრება
III მშობელთა კრება
IV მშობელთა კრება  
5 ქცევის კოდექსის შემუშავება  
6 სკოლის შინაგანაწესის გაცნობა
7 ურთიერთობების წესების შემუშავება  
9 გაკვეთილების ცხრილის გაცნობა  
10 კლასის კრებების ორგანიზება საჭიროების შემთხვევაში  
11 გაცდენების კონტროლი,მიზეზების დადგენა
12   მოსწავლეთა აკადემიური მოსწრების მონიტორინგი და მოსწავლეებში მოტივაციის ამაღლებისათვის ზრუნვა  
13 სასწავლო ნივთების ტარებაზე კონტროლი  
14 კლასის საათის ორგანიზება
15     კლასის საათისათვის განკუთვნილი სავარაუდო თემების ჩამონათვალი:
        .კომუნიკაცია
  ა)სწორი კომუნიკაციის დამყარება მეგობრებთან და უფროსებთან,არა ძალადობას.
 ბ)კონფლიქტების მართვა და მისი მოგვარების
გზების დასახვა
გ)ტოლერანტობის არსი და მისი მნიშვნელობა
დ)სკოლაში და სკოლის გარეთ მოქცევის გზების დასახვა
ე)ზრდილობა ყველგან და ყოველთვის,მისი მნიშვნელობა და უზრუნველყოფა
  ვ)მეგობრობა და მისი მნიშვნელობა
ზ)ზრდილობა ადამიანის საუკეთესო სამკაულია

                            2.პატრიოტიზმი
ა)საქართველოს მთლიანობა და მისი მნიშვნელობა
ბ)მე საქართველოს მოქალაქე ვარ
გ)ჩემი ვალია, ვიყო ერის ღირსეული მამულიშვილი
დ)ენა,მამული,სარწმუნოება-ჩვენი ქვეყნის სიძლიერის საწინდარია
ე)ჩემი ფიქრები მომავალზე
ვ)მარად და ყველგან, საქართველოვ ,მე ვარ შენთანა   
     
     3.გარემოს დაცვითი კულტურა და ცხოვრების ჯანსაღი წესის მიმართულება
ა)გარემოს დაცვა ჩემი მოვალეობაა
ბ)ცხოვრების ჯანსაღი წესი სპორტით იწყება

16 სვეტიცხოვლობის დღისადმი მიძღვნილი ღონისძიების-საუბრის ორგანიზება
17 ახალი წლისადმი მიძღვნილი ღონისძიების ორგანიზება
18 დედის დღისადმი მიძღვნილი ღონისძიების ორგანიზება
19 შემეცნებითი-გასართობი ღონისძიების ორგანიზება  
20 შემაჯამებელი საუბარი თემაზე:
რა მომცა სასწ. წელმა
22 ერთდღიანი ექსკურსიის ორგანიზება

ლიტერატურული კომპოზიცია -გმირები

კაცობრიობა რომ არ დაბერდეს
სიბრძნით, ძიებით ან დადინჯებით,
ჩვენს სასახელოდ მამებთან ერთად
იბადებიან თურმე ბიჭებიც.
ბიჭები! ღმერთო, სულ მთლად ბავშვები!
როგორც ლეგენდებს გადმოუციათ.
ბავშვებო ცეცხლს ნუ ეთამაშებით,
ნურც ისტორიას!.. რევოლუციას!..
წადით, ბიჭებო, სახლებში წადით,
წიგნი იკითხეთ ან ითამაშეთ…
მაგრამ ბიჭები დროის წადილით 
ისტორიისთვის წერენ განაჩენს.

აგე, ნორჩ მხედარს, მგზავრობით დაღლილს,
სპარსეთს რომ ელის გზა დამღუპველი,
მამის და დედის ფიქრივით თალხი
ასდევნებია ნოსტეს ღრუბელი.
ბიჭს ცალი ხელით ვწვდები ქამარში
ცალი ხელითაც მხარზე შემოვწვდი:
მე პაატა ვარ... ვერ გადამარჩენ,
მე უნდა მოვკვდე საქართველოსთვის.

ვიღაცა ხოხვით თხრილს გადავიდა
გაუწვა ბლინჟანდს ვით გემის კიჩოს
თიანეთს ძეგლად გნახავთ კაპიტან,
ჩვენო ამაყო, ჭაღარა ბიჭო!

არა, ისინი არა კვდებიან...
არა კვდებიან... მათ მხოლოდ ჰკლავენ!
და ქვეყნად რაც კი იმედებია_
აუზიდია მათ ბავშურ მკლავებს.
ათასი დაფნა, წიგნი, მოლბერტი,
ვინც სინდისს თავი არ აარიდა!

_კაცობრიობა რომ არ დაბერდეს, 
ჰეი, ვინ მოდის მანდ მომავლიდან?!

  მომავლიდან მოვდივართ ჩვენ, ქართველი ახალგაზრდები,რომლებსაც საოცრად გვიყვარს ჩვენი ქვეყანა,მრავალჭირნახული,მრავალტანჯული,ათასგზის მოკლული და ფენიქსივით მკვდრეთით აღმდგარი, მიწას დანარცხებული და ბალახივით საფლავიდან ამოსული,გაყიდული,გაძარცვული,მაგრამ ერთგული შვილების სისხლით გამოსყიდული,სანატრელი,საყვარელი დედა-საქართველო!

“ რა არ გადაგვხდენია თავს, რა მტრები არ მოგვსევიან, რა ვაი-ვაგლახი, რა სისხლის ღვრა, რა ღრჭენა კბილთა არ გამოგვივლია, რა წისქვილის ქვა არ დატრიალებულა ჩვენს თავზედ და ყველას გავუძელით, ყველას გავუმაგრდით. შევინახეთ ჩვენი თავი, შევინარჩუნეთ ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი მიწა-წყალი. ლანგ-თემურებმა ჩვენს საკუთარ სისხლში გვბანეს და მაინც დავრჩით და გამოვცოცხლდით. შაჰ-აბაზებმა ჩვენის კბილით გვაგლეჯინეს ჩვენი წვრილშვილნი და მაინც გამოვბრუნდით, მოვსულიერდით. აღა-მაჰმად-ხანებმა პირქვე დაგვამხეს, ქვა-ქვაზედ არ დაგვიყენეს, მოგვსრნეს, მოგვჟლიტეს და მაინც ფეხზედ წამოვდექით. მოვშენდით, წელში გავსწორდით. გავუძელით საბერძნეთს, რომსა, მონღოლებს, არაბებს, ოსმალ-თურქებს, სპარსელებს, რჯულიანსა და ურჯულოს და დროშა ქართველებისა, შუბის წვერით, ისრით და ტყვიით დაფლეთილი, ჩვენს სისხლში ამოვლებული, ხელში შევირჩინეთ, არავის წავაღებინეთ. “(ილია)

 გმირები ყოველ ეპოქაში იბადებიან,რადგან საქათველო გმირთა ქვეყანაა.ჩვენ  ჩვენი ეპოქის თანამედროვე გმირებზე გვინდა მოგითხროთ,რომელთა სისხლი ბოლომდე არ შეშრობია მიწას,რომლებსაც აუცილებლად გამოუჩნდებათ თავიანთი მემატიანე და იტყვის ტიციანივით: „მე დიდი მყავდა წინამორბედი,წინამორბედი მაცხოვარს ჰგავდა“-ო.

         ახლა თებერვალია,კარსაა მომდგარი 25 რიცხვი ამ თვისა.....სიამაყე და სინანული ერთად შერწყმულა,თითქოს გრცხვენია,რომ მათ გვერდით, მათ სიახლოვეს არ იყავი და ერთგულება ვერ დაუმტკიცე, ომახიანად ვერ გააგონე რუსთაველის სიტყვები:ვინცა გებრძვის, ხრმალი ჩემი მბრძოლთა თქვენთა დააცვთების“.

კონსტანტინე გამსახურდია ქართულ არტილერიას ვუძღვნი საბედისწერო დღე გვაუწყა სიონის ზარმა. ო, ჰამლეტ, ჰამლეტ გადააგდე ხმალი სასწორში. მუზების პარნასს მე ვარჩიე ბნელი ყაზარმა, გუშაგად მივალთ, ერო ჩემო, შენს ველ–მინდორში. თოფის წამალი მომენატრა მუშკის მოყვარულს, ვინ ნახეთ ხმალი ამომეღოს ერთხელ ქარქაშით. გულში ვატარებ სასოებას სხვისთვის, დაფარულს, მივდივართ ბრძოლად განწირული ყორნისფერ რაშით. და მელანდება მე ასპინძა, კრწანისის ველი, „ჰაუ“ მივჰყივი მამაპაპათ უკვდავ აჩრდილებს, „დიდო ბატონო“, მოგვაშველე ეგ მკვდარი ხელი, ნუთუ დასტოვებ უპატრონოდ შენ ერთგულ შვილებს! მინდა მოვუხმო ამერ–იმერთ, ერთგულ ხევსურებს, ამიშვით ძმებო, ჩამოვრეკო მეტეხზე ზარი, დღეს ჩვენთან მოვა, ქართლის დაცვას ვინც მოისურვებს, სადღაა, ვამბობ, სააკაძე – ქართლის ცეზარი?.. ჰხამს მომაკვდავი მამულისთვის ცეცხლს ეზიაროს. ქართველო ერო! გარეწართა გროშზე გაგყიდეს! სჯობს მტრად მოსულმა ჩვენ ცხედრებზე გადაიაროს, ვიდრე სამშობლოს ვერაგულად თვალებს დასთხრიდეს!                                                                         ტფილისი, თებერვლის 18, 1921 წ.

 გმირებად არ იბადებიან, გმირებად ხდებიან,ამისათვის სამშობლოს სიყვარული და ერთგულებაც კმარა! ილია მოუწოდებდა ახალგაზრდობას,გიყვარდეთ თქვენი სამშობლო და ამ სიყვარულს ანაცვალეთ ყველაფერიო.

   და ანაცვალეს,ანაცვალეს ყველაზე ძვირფასი ---სიცოცხლე,რომ დაეცვათ სიცოცხლეზე უძვირფასესი--საქართველო!

მარო მაყაშვილი ცნობილი საზოგადო მოღვაწეების ოჯახში დაიბადა – მამა, კონსტანტინე (კოტე) მაყაშვილი ცნობილი პოეტი და მწერალთა კავშირის ერთ-ერთი დამააარებელი იყო, ხოლო დედა – თამარ გაბაშვილი, ცნობილი მწერლის, ეკატერინე გაბაშვილის ასული გახლდათ. მარო სწავლობდა ქალთა ქართულ გიმნაზიაში, რომლის დასრულების შემდეგ ჩააბარა თბილისის უნივერსიტეტში სიბრძნისმეტყველების ფაკულტეტზე. სურდა უცხო ენების შესწავლა, მაგრამ არ დასცალდა. მეორე კურსის სტუდენტი იყო, როდესაც 1921 წლის თებერვალში ბოლშევიკურმა რუსეთმა დაიწყო საქართველოს ანექსია.

როდესაც საბჭოთა რუსეთის XI არმია შემოესია საქართველოს, მის თავისუფლებას დაემუქრა, ქართული უნივერსიტეტის რექტორმა, ბატონმა ივანე ჯავახიშვილმა სიტყვით მიმართა სტუდენტებს, სამშობლოს დასაცავად მოუწოდა მათ. მაშინ დაირაზმა მთელი ქართველი ახალგაზრდობა, ერთი სულისკვეთებით მოცულნი ფარად და მახვილად ექცნენ სამშობლოს. სტუდენტებს არც გიმნაზიელები ჩამორჩენიან, მათაც შეუქმნიათ ასეული… მათ შორის ერთ-ერთი პირველთაგანი იყო შალვა მაყაშვილი. “მივდივარო” – მოულოდნელად განუცხადა ოჯახის წევრებს, პოეტმა მამამ, კოტე მაყაშვილმა გზაც დაულოცა ნაუცბათევად დავაჟკაცებულ შვილს.

„… წადი, შვილო, შეასრულე,

რაც გიბრძანა შენმა გულმა…“

მშობლების წინააღმდეგობის მიუხედავად, 19 წლის მარომაც ფრონტზე მოხალისედ წასვლა გადაწყვიტა. მასთან ერთად მოხალისეებად წავიდნენ ქეთო ჯაფარიძე, სუსანა ღამბაშიძე, სოფიო ჭრელაშვილი, ნათელა ერისთავი და სხვა. 17 თებერვალს ისინი წითელ ჯვარში ჩაეწერნენ მოწყალების დებად და ისე შეუერთდნენ კოჯრისკენ მიმავალ სანიტარულ რაზმს, სადაც უკვე გააფთრებით იბრძოდნენ ქართველები დამოუკიდებელი საქართველოსთვის. შემორჩენილია ამ პერიოდის მაროს წერილები, რომლებიც სავსეა პატრიოტული სულისკვეთებით.

1921 წლის 19 თებერვალს მაროს გვერდით ყუმბარა გასკდა, ნამსხვრევი კეფაში მოხვდა…

23 თებერვალს, 21 იუნკერი სამხედრო ტაძრის ეზოში გათხრილ საძმო საფლავში დაკრძალეს, მათ შორის არის დასაფლავებული მარო მაყაშვილიც.

ზაქარია ფალიაშვილის “დაისის” მთავარ გმირს სახელი მარო მაყაშვილის პატივსაცემად ჰქვია, ასაკიც იგივეა…

ცნობილია, რომ მარო წერდა მოთხრობებს, მაგრამ შემორჩა მისი ჩანაწერების მხოლოდ მცირე ნაწილი.

წერილი ფრონტიდან:

„…საყვარელო მამა! მე ჯერჯერობით კარგად ვარ. სულ ერთი პოზიციისგან 112 ვერსზე ვართ, მეორისგან 5 თუ 7-ზე. მტერი ჯერ შორს არის, ძალიან სცხებენ ჩვენები. ძალიან აღფრთოვანებულები არიან. ცოტა თხილი და თუ შესაძლებელია, რამე ტკბილეული გამოგზავნეთ… თავს გაუფრთხილდით. გკოცნით ბევრს. ისე არა ცივა. მოკითხვა ყველა ჩვენებს. ნუ გეშინიანთ. გავიმარჯვებთ სახელოვნად.

შენი მარო.“

ჩემი ძმები და ამხანაგები,

ვინც შეიწირა ომმა წყეულმა,

ასე მგონია რაღაც განგებით

თეთრ წეროებად გადაქცეულან…

წეროთა გუნდი ყივის და ყივის

ისინი მართლაც ჩემი ძმებია.

სადღაც გამქრალა მიჯრილი მწკრივი

და, ალბათ, ჩემი შესავსებია

 და შეავსო,შეავსო ის მწკრივი,რომელიც თეთრ წეროებად ქცეული მიეახლა უფალს და საქართველოს სატკივარი აუტანა!

  გმირები ღირსეულ ოჯახებში იზრდებიან! არანაკლები გმირია მაროს მამა-კოტე მაყაშვილი,რომელმაც სიამაყით დაიტირა ასული:

„  არც სიცოცხლის, არც სიკვდილის აღარა მაქვს ხალისი,

თებერვალმა დამიზამთრა სამუდამოდ მაისი!

გულზე სევდა შემომაწვა თავის მძიმე ლოდებით;

საქართველო გაიჟღინთა მაყაშვილთა გოდებით!

დავიღალე… დავიჩაგრე… და შენი ვარ მხმობელი,

ჩემო გმირო და წმინდანო, გამამხნევე მშობელი,

სამშობლო თუ შენ რომელი, ახ, ვიტირო რომელი?..

დავდნი ცრემლად ორივესთვის, სხვათა ცრემლის მშრობელი!

მაგრამ არა! წუთიერი სისუსტეა! შემინდე!

მაროს მამა – ლაჩარივით როგორ უნდა შევშინდე?

როს იღვიძებ, შვილო ჩემში, მფეთქავ ალად ვიგზნები!

შენ ღირსი ხარ ჩემი და მეც შენი ღირსი ვიქნები!

შემომხედე, მუხასავით ვდგევარ მაგრად, წყნარადა,

სადარაჯოს არა ვსტოვებ, ავდარს ვაგდებ არადა,

და თუ ბედმა წამაქცია მეხით ცეცხლის მკვესავით,

წავიქცევი უდრეკელი, რაინდულად, შენსავით!..“

მარო მაყაშვილის 17 წლის ძმაც დის გვერდით დადგა . საომრად მიმავალ შვილს მამამ დაულოცა გზა და ქართველობის ტვირთი შეახსენა:

“შენც მიდიხარ იქ, საითკენ ქართველები იჩქარიან,
გული სევდით მეკუმშება და თან… და თან მიხარიან!
მართალი ხარ: საქართველო გაჭირვების წუთს განიცდის,
ამ გარ წუთში წმინდა გრძნობა, წრფელი გრძნობა აღარ იცდის,
რომ გაფუჭდე უსარგებლოდ?! არ მიჯერებ, თქმას არ მაცდი –
ჯერ ბავშვი ხარ უსუსური და სულით – კი დავაჟკაცდი!
წადი შვილო, შეასრულე, რაც გიბრძანა შენმა გულმა,
თავდადებულ გმირთ წინაპართ გიწინამძღვროს დიდმა სულმა.
ჩემი სისხლი და ხორცი ხარ – და მისმინე, რის ვარ მთქმელი:
შენ მიყვარხარ მე იმდენად, რამდენადაც ხარ ქართველი,
საქართველოს მე ვაღმერთებ, არას ვეტრფი იმის გარდა,
ეხლა მით ვარ ბედნიერი, რომ შენც იგი შეგიყვარდა.”

16 თებერვალი, 1921 წ.

 თებერვლის საშინელება,საქართველოს დაცემა და თავს დამტყდარი უბედურება საოცარი განცდით გაცოცხლდა კოლაუ ნადირაძის ლექსში. ესაა გოდება ყოველი ქართველისა,რომელმაც იმ ავადსახსენებელ დღეებში გამოიტირა სამშობლო:

თოვდა… და თბილისს ებურა თალხი,
დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი.
ძილ-ღვიძლად იგო ქალაქი ჩვენი,
საშინელებას კვლავ სჭედდა გრდემლი –
ისევ გოლგოთა, სისხლი და ცრემლი!
მშობელო დედავ, ისევ გაგყიდეს,
ისევ წამების ჯვარი აგკიდეს,
არ შეგიბრალეს, კვლავ არ დაგინდეს!
თოვდა და თბილისს ებურა თალხი.
დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი.
დაცხრა კოჯორი და ტაბახმელა,
მხოლოდღა თოვლი ცვიოდა ნელა,
ეფინებოდა გმირების გვამებს –
განგმირულ მკერდებს, დალეწილ მკლავებს,
და უძრავ იყო თებერვლის ღამე.
თოვდა… და თბილისს ებურა თალხიდუმდა სიონი და დუმდა ხალხი.
იმ გზით, სად წინათ ელავდნენ ხმლები,
სად სამას გმირთა დაიფშვნა ძვლები,
სად ქართლის დედის ცრემლით ნანამი,
მძიმედ დაეშვა ჩვენი ალამი,
სად გმირთა სისხლით ნაპოხიერი,
თოვლს დაეფარა კრწანისის ველი, –
წითელი დროშით, მოღერილ ყელით,
თეთრ ცხენზე მჯდომი, ნაბიჯით ნელით
შემოდიოდა სიკვდილი ცელით!
თოვდა… და თბილისს ებურა თალხი,
დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი!

 არ შეიძლება ,არ გავიხსენოთ მიხა ხელაშვილი ,25 წლის ვაჟკაცი,რომელმაც ღირსეულად იცხოვრა,როგორც შეეძლო ,ისე ემსახურა ქვეყანას, ქაქუცა ჩოლოყაშვილის თანამოაზრეობა არჩია გადაგვარების გზაზე დამდგარ თანამემამულეებთან ერთობას და კაცურად წავიდა ზეციურ საქართველოში ღირსეულ წინაპრებთან.გულშიჩამწვდომი და უბრალოებით გენიალურია მისი პოეზია,რომელიც იმდენად შეიყვარა ხალხმა,რომ მისი“ ბინდისფერია სოფელი“,“ლექსო ამოგთქომ,ოხერო“ დღემდე ხალხური ჰგონია.

წარმავალია ნათელი, სულ მოსაჩვენრად ბრწყინდება,
ბინდისფერია სოფელი, უფრო და უფრო ბინდდება,
რა არი ჩვენი სიცოცხლე, ჩიტივით გაგვიფრინდება,
ჩვენს ნასახლარზეც ოდესმე ბალახი აბიბინდება.
იმასაც მოკლედ უვლია, გრძლად ვინც გვეგონა იარა.
შუქს ბნელი შესჭამს, ვარდს – ჭია, კაცის გულს – ჯავრის იარა,
მოვა სიკვდილი უჩინო, ერთ წამში აგყრის იარაღს;
ჩვენ რას წავიღებთ ამ სოფლით, სხვას არა წაუღია რა”.

ან კიდევ

„მოვქუჩდეთ დედაქალაქსა, ამას ვყიჟინებთ ყველანი,
სამშობლოს გასჭირვებია, ყვავებს დაუწყავ ფრენანი,
და ჩვენს მტერს გამოვუცვალოთ საგლოვო ძაძის ძველანი,
სუყველა მხრიდან გაისმის ცხენის ნალების თქერანი.
კიდევ იხილოს ქალაქმა, ფშავ-ხევსურთ აბჯართ ჟღერანი,
თუკი წაგვართმენ სამშობლოს, რად გვინდა თვალთა ცქერანი,
მივალთ იქ, საცა რომ უჭირს, შორით არ გვიყვარს მზერანი,
სუყოველთვისინ ომი გვაქვს, ჭრილობა, სისხლის დენანი.
თვალითა ვხედავთ, რა ცხადად, რად გვინდა წარმოდგენანი,
მივხედ-მოვხედოთ ქართველთა, მტერნი გვყავს რაოდენანი!“

  გმირობა ფართო ცნებაა.გმირია ყოველი ადამიანი,რომელსაც არა მარტო სამშობლოსათვის,არამედ მოყვასისათვისაც შეუძლია თავის გაწირვა.ასეთებს მრავლად იცნობს ჩვენი ისტორია.

იოსებ ჟორდანია 1895 - 1962 წ,

ექიმ - პროფესორი თვითმფრინავით საქართველოში ბრუნდებოდა, ატლანტიკის ოკეანეში დაიღუპა, მან თავისი მაშველი რგოლი პატარა გოგონას დაუთმო, ამასთანავე ამბობენ, რომ მან ცურვა არ იცოდა, მისი გმირობა ერთ-ერთი ყველაზე შთამბეჭდავია XX ს  ისტორიულ სინამდვილეში.

„  მკერდშენგრეული ბოინგი მკვდარ ვეშაპივით ტოკავს,
ზღვა თავზე წაუხურია, როგორც კეისარს ტოგა.

ჯგლეთა...ყვირილი...ჩოჩქოლი...და განწირულთა შიში
ჯერ კიდევ აუფეთქებელ ნაღმის წააგავს შიშინს.

ისვრის შტურმანი ბრძანებებს... მაშველ რგოლივით ისვრის,
ჟილეტს იცვამენ... ძებნა აქვთ სკამის ნატეხის, ფიცრის.

კარს აწყდებიან ზრიალით... ზღვაც იფოფრება სამტროდ,
ამ ცოდვის ორომტრიალში ძაღლი ვერ იცნობს პატრონს.

და როცა მთლად შეიშალნენ მოსალოდნელი საფრთხით,
ბავშვის ტირილი გაისმა, როგორც ჭყლოპინი ბარტყის.

უბილეთოა გოგონა... და უპირველეს ყოვლის,
არც ჟილეტი აქვს საბრალოს, და არც მაშველი რგოლი.

ვიღაცამ რგოლი მოიხსნა...თავი გადადო მსხვერპლად...
და იმ წამს შარავანდედი საკუთარ ხელით ეპყრა.“

„ ერის დაცემა და გათახსირება მაშინ იწყება, როცა ერი, თავისდა საუბედუროდ, თავის ისტორიას ივიწყებს. როგორც კაცად არ იხსენება ის მაწანწალა ბოგანა, ვისაც აღარ ახსოვს - ვინ არის, საიდამ მოდის და სად მიდის, ისეც ერად სახსენებელი არ არის იგი, რომელსაც ღმერთი გასწყრომია და თავისი ისტორია არ ახსოვს. რა არის ისტორია? იგია მთხრობელი მისი თუ, - რანი ვიყავით, რანი ვართ და რად შესაძლოა ვიყვნეთ კვლავადაც. ისტორია თავის გულის ფიცარზედ იბეჭდავს მარტო სულისა და გულის მოძრაობას ერისას და ამ დაბეჭდვითა, როგორც სარკე, გვაჩვენებს იმ ღონეს და საგზალს, რომელიც მომადლებული აქვს ამა თუ იმ ერსა დღეგრძელობისთვის და გაძლიერებისთვის.“

    ამიტომაც გვიყვარს  წარსული,  ისტორია და გვეამაყება,რომ ქვეყნად ერთი საქართველოა და ისიც ჩვენია.

ვაჟა ოთარაშვილი

პოეტი

გაივლის დრო და... თაობები შეიცვლებიან,

დაილექება დასალექი ოქრო და რკინა...

ა, იმ ქედებზე პაპიჩემის პაპის ძვლებია,

და ბერ თევდორეს

ხავსმოდებულ საყდარში სძინავს...

გადაწინწკლულან ყაყაჩოთი

ქართლის ველები,

თურქთა ჯარივით

ჩამომდგარა თრიალეთს სიცხე,

ჩაუყვანიათ ნოსტელ ბიჭებს წყალზე ცხენები,

გააგელვებენ, მერე რაშებს

რკონისკენ ფიცხელ...

ა, იმ ქედებზე, პაპიჩემის პაპის ძვლებია,

ქარმა ნისლები საფლავებთან მიაფარფატა...

გაივლის დრო და... ეგ ბიჭებიც დაიზრდებიან,

კაცმა არ იცის, ვინ იქნება მათში პაატა

                          ჟიული შარტავას ხსოვნას

დღეს თქვენს წინაშე ქედმოხრის ვდგავართ,

 პატივს მივაგებთ თქვენს ნათელ ხსოვნას

და გწამდეთ ის დღე, რასაც ნატრობდით

ადრე თუ გვიან ნამდვილად მოვა.

 და კვლავ ვიხილავთ ჩვენს საქართველოს

 გაცისკროვნებულს, ნათელს და მზიურს

 თქვენ კი ვარსკვლავად აბრწყინდებით

 მის ნათელ ცაზე, ბატონი ჟიულ.

    "ნეტავი იმას, - ამბობს ერთი ბრძენი, - ვინც არამცთუ ჩვენთან ყოფნით გვწვრთნის, არამედ თავისი სახელის მხოლოდ ხსენებითაცო".ეს სიტყვები სავსებით შეეფერება მერაბ კოსტავას,რომელმაც ვაჟკაცობისა და მამულის უზომო სიყვარულის გარდა ულამაზესი შემოქმედებაც დაგვიტოვა.

იქ თავგანწირვა გაგიღებს კარებს

ართა გამრიგემ არ გაიმეტოს

ვინც სამყაროთა თვალის ჩინია.

ადამიანო, შენდა იმედად

ღაღადებს სიტყვა "ნუ გეშინია".

ზეცამ ძუძუდან არ მოგიკვეთა,

ყოველი არსი შენთვის ხმიანობს,

ვაგლახად სასო არ წარიკვეთო,

ვინძლო სული არ დაიზიანო.

ფათერაკს მკერდით დაგაუდექი,

მოძმეთ იმედი არ წარუხოცო,

ადამიანო, იყავ უდრეკი,

იყავ უშიში, ვითა უხორცო.

სტიქიონების ველურ თარეშში

სულის სიმტკიცე გმართებს მალული,

რადგან ვაჟკაცურ გზნების გარეშე,

როცა წინასწარ თქმული ახდება,

როცა სამყარო ფაფარს აიშლის,

განსაცდელს მშვიდად თუ არ დახვდები,

როგორ იწოდო პირმშო ქარიშხლის.

ნაჭუჭის კაცად ნუ გადიქცევი,

თორემ დინება წაგლეკს, გაგრიყავს,

სტიქიის რისხვას თუ გაექცევი,

რაღას დააკლებ ცხოვრების გრიგალს.

უტეხი რწმენით შენ არ წაწყდები,

დააცხრობ ღელვას, დათრგუნავ ქარებს,

სად თანაგრძნობა ვერას გახდება,

იქ თავგანწირვა გაგიღებს კარებს.

                                         ლოცვა

შემაძლებინე, მაღალო ღმერთო,

მოყვასთა ჩემთა მუხლი ვუყარო,

მოძმე მკერდიდან არ მომივკვეთო,

ტრფიალი მისი არ განმიქარვო.

გთხოვ, მარტვილობა მიქციო ბრძმედად,

გარდასახდენი არ განმარიდო,

ღირსად მყო ძისა შენისა ჭვრეტად,

ჩემის ცხოვრების სამაგალოთოდ.

რამეთუ მწადის დიდო გამჩენო,

მოსახდენს ზურგი არ შევაქციო,

სურვილი შენი, განზრახვა შენი,

მიზნები შენი ჩემად ვაქციო

   ნება მოგვეცით  ჩვენი მოკლე ისტორიულ-ლიტერატურული კოლაჟი ანზორ აბულაშვილის ლექსით გვინდა დავამთავროთ

წუხელის ბიჭი დაბადებულა, გადაჭარბებად თუ არ ჩამითვლით,  ისეთი ბიჭი დაბადებულა,  დაურქმევიათ თურმე დავითი! წუხელის ბიჭი დაბადებულა,  დაურქმევიათ იმისთვის - ცოტნე,  შენ - ორგულობავ, აბა გაბედე  და გული ჩვენი ისევე კორტნე. წუხელის შოთაც დაბადებულა,  დაბადებულა თურმე დემეტრე,  განგებავ, ჩვენი საქართველოსთვის  რა სიხარული გამოიმეტე! წუხელ ცის კარი ცხრავე გააღო  ყველა გმირმა და თავდადებულმა,  დაბადებულა თურმე ვახტანგი,  წუხელ დემეტრე დაბადებულა. საქართველოს ცა, ისეც მაღალი,  უფრორე მეტად ამაღლებულა,  დაბადებულა მთვარე-გიორგი,  თურმე ილია დაბადებულა! წუხელის მტერი - ერთპირად ჩვენი  მოსპობის მდომი - დადარდებულა;  დაბადებულა თურმე სულხანი,  გრიგოლ ხანძთელი დაბადებულა. დაბადებულა ბიჭი პაატა.  გათენებულა წუხელის თეთრად:  დაბადებულა სამასი გმირი,  ვით დაიხოცნენ, ისევე ერთად! წუხელის გოგოც დაბადებულა,  ცის ნამი, ცისფრად ნაკამკამარი,  ისეთი გოგო დაბადებულა,  დაურქმევიათ თურმე თამარი. დაბადებულა წუხელის ნინო  და ქეთევანი დაბადებულა.  ის ბნელი ღამე თურმე უეცრად  ღვთიურის ნათლით განათებულა. ყველა ზღაპარი - ნაოცნებარი  ახდენილა და გამართლებულა:  დაბადებულა თურმე ნესტანი  და თინათინი დაბადებულა. და გიხაროდენ! ქართველთა შორის  ღვიძლ ძმათა ხიდი კვლავ გადებულა  და ერთიანი, ნანატრი დროის,  ქართლი ხელახლა დაბადებულა!